Jome Atiq masjidi Sherozning eng muhim madaniy maskanlaridan biri boʻlib, u shaharning uzoq va boy tarixini ifodalaydi. Masjid eronlik quruvchilar va hunarmandlarning mahorati va mahoratidan dalolat beradi va bu shahar diniy va madaniy anʼanalarining muhim ramzi hisoblanadi.

Jome Atiq masjidi tarixi

Dizayn va qurilish

Jome Atiq masjidi XII asrda Eron tarixidagi Saljuqiylar davrida qurilgan. U an'anaviy Eron me'morchiligi texnikasi va materiallari, jumladan g'isht va plitkalar yordamida qurilgan. Masjidning dizayni saljuqiylar davridagi masjidlarga xos bo‘lib, markaziy hovli qator eyvonlar yoki gumbazli zallar bilan o‘ralgan.

Madaniy va diniy ahamiyati

Jome Atiq masjidi qurilganidan beri Eron tarixi va madaniyatida muhim o‘rin tutgan. U diniy va ma'rifiy tadbirlar markazi bo'lib xizmat qilgan va mahalliy hamjamiyat uchun muhim yig'ilish joyi bo'lgan. Masjidning madaniy ahamiyati uning bezak elementlarida o‘z ifodasini topadi, ular murakkab koshinkorlik, xattotlik va suvoqchilikdir.

Qayta tiklash va saqlash

Jome Atiq masjidi o‘tgan yillar davomida bir necha marta restavratsiya va konservatsiyadan o‘tgan. 20-asrda masjid zilzilalar natijasida etkazilgan zararni bartaraf etish va uning tarixiy meʼmorchiligi va bezak elementlarini saqlab qolish uchun keng qamrovli taʼmirlandi. Bugungi kunda masjid Eron Saljuqiylar davri meʼmorchiligining yaxshi saqlanib qolgan namunasi boʻlib, Sherozdagi muhim madaniy obʼyekt hisoblanadi.

Jome Atiq masjidi arxitekturasi

Tashqi makon dizayni

Jome Atiq masjidining tashqi ko‘rinishi oddiy chiziqlar va geometrik shakllar bilan ajralib turadi. Masjidning asosiy eshigi katta eyvon bo'lib, u murakkab koshinlar va xattotlik bilan bezatilgan. Masjid gumbazi ham muhim meʼmoriy obʼyekt boʻlib, u murakkab koshin va suvoq ishlari bilan bezatilgan.

Ichki dizayn

Jome Atiq masjidining ichki qismi bir qator gumbazli zallar bilan o‘ralgan katta hovli atrofida joylashgan. Zallar murakkab plitkalar va gips buyumlari bilan bezatilgan bo'lib, ular bezak kapitallari bilan qoplangan qator ustunlar bilan ta'minlangan. Masjidning mehrob yoki namoz o‘rni ham muhim ichki ko‘rinish bo‘lib, u murakkab koshinkorlik, xattotlik va suvoqchilik bilan bezatilgan.

Xoday Xon

Xoday Xon Jome Atiq masjidining diqqatga sazovor joyidir. Bu masjid majmuasi ichida joylashgan kichik xona bo'lib, masjidning eng qadimgi va eng muhim qismlaridan biri hisoblanadi.

Xoday Xone nomi fors tilida “Xudoning uyi” degan ma’noni anglatadi va bu xonadan yillar davomida turli maqsadlarda foydalanilgani taxmin qilinadi. U diniy o'rganish va tafakkur joyi, shuningdek, diniy matnlar va muhim hujjatlarni saqlash joyi sifatida xizmat qilgan deb ishoniladi.

Xona masjid hovlisining sharqiy tomonida joylashgan bo‘lib, unga kichik eshik orqali kiriladi. Xona nisbatan kichik bo'lib, u oddiy bezaklarga ega bo'lib, devorlarni gips va xattotlik bilan bezatadi. Xonaning tepasida murakkab plitka va gips ishlari bilan bezatilgan kichik gumbaz joylashgan.

Xoday Xonning eng diqqatga sazovor xususiyatlaridan biri uning masjid majmuasi ichida joylashganligidir. Xona masjidning sokin burchagida, asosiy namoz zalining shovqinidan uzoqda joylashgan. Bu uni sokin tafakkur va diniy o'rganish uchun ideal joyga aylantiradi va u yillar davomida ma'naviy izlovchilar va diniy olimlar uchun muhim sayt bo'lib kelgan.

Dekorativ elementlar

Jome Atiq masjidining bezak elementlari Eron hunarmandlarining mahorati va mahoratidan dalolat beradi. Masjidning koshinkorligi, ayniqsa, murakkab geometrik naqshlar va o‘ta simmetrik va aniq tartibga solingan gul naqshlari bilan diqqatga sazovordir. Masjidning xattotligi ham juda murakkab va aniq bo'lib, unda Qur'on oyatlari va boshqa diniy matnlar mavjud.

 

Jome Atiq masjidining madaniy ahamiyati

Eron tarixi va madaniyati uchun ahamiyati

Jome Atiq masjidi Erondagi muhim madaniy maskan boʻlib, u mamlakatning uzoq va boy tarixini ifodalaydi. Masjid me’morchiligi va bezak elementlari eronlik quruvchilar va hunarmandlarning mahorati va mahoratidan dalolat beradi va ular Eron madaniy merosining muhim qismi hisoblanadi.

Din va ta'limdagi roli

Jome Atiq masjidi Eronda din va taʼlim sohasida muhim rol oʻynagan. U diniy tadbirlar, jumladan, kundalik ibodatlar va diniy marosimlar uchun markaz bo'lib xizmat qilgan. Bu masjidda asrlar davomida ko‘plab islom ulamolari va o‘qituvchilari tahsil olib, ta’lim berish uchun ham muhim joy bo‘lgan.

Eronda arxitektura va dizaynga ta'siri

Jome Atiq masjidi Eronda me'morchilik va dizaynga sezilarli ta'sir ko'rsatdi. Uning dizayni va bezak elementlari butun mamlakat bo'ylab ko'plab boshqa masjid va binolarda takrorlangan va ular Eron me'moriy va madaniy o'ziga xosligining muhim qismiga aylangan.